OMGEVINGSVISIE MARKDAL DUURZAAM EN VITAAL
Thema 1: planvormingsproces
Thema 2: gerichtheid
Thema 3: actueel: ‘de andersom werkende overheid’
De Vereniging Markdal werkt aan een duurzamer en vitaler Markdal volgens een innovatieve werkwijze, namelijk ‘van binnenuit’. De Vereniging groeit en heeft inmiddels ruim 100 leden en sympathisanten, waaronder ook dorpsraden, de ZLTO, natuur- en heemkunde verenigingen, Agrarisch onderwijs Breda, Vitalis en Triodosbank. Met de gemeenten Alphen – Chaam en Breda, het Waterschap Brabantse Delta en de provincie Noord-Brabant wordt (ook op bestuurlijk niveau) intensief samengewerkt en zijn voor de uitvoering overeenkomsten gesloten. Zo wordt gewerkt aan de realisatie van de EHS en uitvoering van de Kaderichtlijn Water. Daarbij heeft de Vereniging Markdal het mandaat om met gebiedspartijen tot innovatieve oplossingen te komen, waardoor veel overheidsgeld kan worden bespaard.
In het verlengde van deze positieve ervaringen, heeft de Vereniging Markdal volgens de aanpak ‘van binnenuit’ met gebiedspartijen en bewoners een Visie Verkeer en Visie Strijbeek opgesteld. Nu wordt gewerkt aan een Visie Landbouw, Visie Water & Natuur en Visie Landschap & cultuur. In het gedachtegoed ‘van binnen uit’, hebben deze visies het karakter van een uitnodiging en richtingaanwijzers voor het proces en handelen naar uitvoering. Het zijn geen hiërarchisch opgelegde strakke richtlijnen. De vereniging heeft een stichting om risico dragend zelf projecten te kunnen uitvoeren, waarbij geldt: de vereniging bereid voor en de stichting realiseert.
Begin juli 2014 is in gezamenlijkheid door de werkgroepen van de Vereniging Markdal het initiatief genomen om op basis van de deelvisies te starten met een brede, integrale richtingaanwijzer voor het gehele Markdal (waaronder in de nabije toekomst ook het deel in België). Voornemen is om dit te doen in het kader van een pilot omgevingsvisie. Deze omgevingsvisie wordt richtinggevend voor het uitvoerend werk van de gelijknamige stichting. En daarnaast -minstens zo belangrijk- moet deze omgevingsvisie zodanig gebruikt kunnen worden in de afstemming met de bestuurlijk verantwoordelijken, dat het voor deze partijen voldoende legitimatie geeft om instrumenten in te zetten en besluiten te nemen ten gunste van de doelen zoals vernoemd in de omgevingsvisie Markdal Duurzaam & Vitaal. Uiteraard worden deze bestuurlijke partijen ook aangehaakt bij het opstellingsproces ‘van binnenuit’. Naast ‘van binnenuit’ wordt dus ook ‘andersom’ gewerkt: de bewoners en andere gebiedspartijen nemen het initiatief voor de kwaliteitsimpuls en vragen vervolgens de overheden en andere partijen om de benodigde besluiten te nemen en om structureel instrumenten in te zetten ter optimale conditionering en facilitering.
Projectleider: Sjef Langeveld | Vereniging Markdal
Pilotcoach: Hilde Blank | BVR
Expert I: Guy Kersten | BRO
Expert II: Frits Dinkla | Rho
Eerste werksessie | 21 november 2014
Eén van de experts bij Markdal vond het format van de werksessie erg goed en wellicht een “schoolvoorbeeld” voor gemeenten die burgers willen betrekken. Tijdens de sessie was het projectgebied verdeeld over drie tafels met deelgebieden. Aan iedere tafel was een lokale deskundige, die de andere deelnemers meenam in de discussie. Een complexe kwestie die aan het licht kwam was de vraag, of en hoe een niet-publieke organisatie eigenlijk een Omgevingsvisie kan formaliseren. Het is voor de Vereniging Markdal dus van aanmerkelijk belang dat de juridische mogelijkheden daarvan worden uitgezocht, waarbij uiteraard de niet-leden van de vereniging ook betrokken blijven en worden in het proces naar een Omgevingsvisie.
Masterclass | 5 maart 2015
Tijdens de intervisie is nader ingegaan op het garanderen van “een gelijk speelveld tussen burgers” bij verschillende snelheden van ontwikkelingen. Denklijnen daarvoor kregen gestalte in:
- het ontwikkelen van een integraal afwegingskader, wat semi-objectief is en gebaseerd op een Multi Criteria Analyse. Dit kader dient vervolgens getoetst te worden op de werking ervan met de gemeenteraden, op basis van casussen;
- het ontwikkelen van “een vereveningsinstrument” voor economische- en milieu effecten wat is gebaseerd op waarden in plaats van belangen. En, wat formeel geborgd wordt via de gemeente(n). Voorbeeld daarvan is een regionaal groenfonds;
- het instellen van een ‘Commissie van Advies’ ten behoeve van de gemeente en de borging van het belang van de gemeenschap.